آستیگماتیسم هم بینایی از راه دور و هم بینایی از راه نزدیک را تحت تأثیر قرار می دهد. پرتوهای نور در چشم دارای آستیگماتیسم، به بیش از یک نقطه متمرکز می شوند.

شکل سطح جلوی چشم طبیعی مانند توپ فوتبال است اما اگر آستیگماتیسم دارید، سطح جلوی چشم بیشتر به یک توپ راگبی بیضی شکل شباهت دارد.

آستیگماتیسم یک بیماری چشمی نیست، این فقط یک مشکل ساده است که چگونگی تمرکز چشم یا انحراف نور روی شبکیه چشم را تحت تاثیر قرار می ­دهد. آستیگماتیسم یک خطای انکساری است و ممکن است همزمان با سایر عیوب انکساری مانند نزدیک بینی و دوربینی اتفاق بیفتد.

بسیاری از افراد مقداری جزئی آستیگماتیسم دارند اما به دلیل عوارض کمی که برای آن ها دارد، در بیناییشان بی تأثیر است.

دکتر چریل نگو (Cheryl Ngo) از دانشگاه پزشکی ملی سنگاپور راجع به یک پسر بچه که نمی توانست فراتر از انگشتان دست خود را ببیند گفت:

 (او دارای آستیگماتیسم 500 درجه و نزدیک بینی 700 درجه در چشم راست بود اما پدر و مادرش تا زمان معاینه چشم وی در کلاس اول متوجه این مورد نشده بودند زیرا او هنوز هم با چشم های خود خوب می دید).

آستیگماتیسم کودک چیزی نیست که عیان باشد و برای دیگران در جامعه مشخص باشد.

رابطه آستیگماتیسم و تنبلی چشم در کودکان

معمولا آستیگماتیسم شایع ترین علت ابتلا به آمبلوپی (amblyopia) یا تنبلی چشم است. تنبلی چشم عامل اصلی کاهش بینایی در کودکان است. در تنبلی چشم، مغز فرد عادت دارد که تصاویر را به صورت تار مشاهده کند و حتی در صورت داشتن بهترین عینک یا لنز چشمی نیز فرد نمی تواند به طور واضح ببیند.

طبق گفته های انجمن چشم پزشکی و دوبینی کودکان آمریکا در سال 2012، آستیگماتیسم بسته به شدت آن و همچنین سن کودک، می تواند یک عامل خطر برای تنبلی چشم باشد.

آستیگماتیسم در کودکان چقدر متداول است؟

آستیگماتیسم یک مشکل رایج بینایی در بین کودکان است. تحقیقات انجام شده توسط مؤسسه ملی بهداشت نشان می دهد که حدود 23٪ از کودکان بسیار خردسال (از 6 ماه تا 1 سال) مشکل آستیگماتیسم دارند اما با رسیدن به سن مدرسه (5 یا 6 سال)، فقط حدود 9٪ از کودکان آستیگماتیسم دارند.

این تحقیقات همچنین نشان می دهد که مشکل آستیگماتیسم در کودکان آسیایی و اسپانیایی کمی شایع تر است.

طبق مطالعاتی که توسط موسسه ملی بینایی ایالات متحده آمریکا (NEI) انجام شده است، بروز آستیگماتیسم در بین کودکان پیش دبستانی اسپانیایی 13 درصد، کودکان آفریقایی آمریکایی 9 درصد و کودکان سفید پوست غیر اسپانیایی 6 درصد شیوع دارد.

آستیگماتیسم در بین کودکان پیش دبستانی شایع است و ممکن است همراه با نزدیک بینی اتفاق بیفتد.

براساس آخرین آمار هیئت ارتقاء سلامت سنگاپور (HPB) در سال 2011، حدود 16 درصد از کودکان مهد کودک مشکل نزدیک بینی داشتند و این آمار نسبت به سال 2009، 7 درصد افزایش یافته بود.

هیچ دلیلی وجود ندارد که آستیگماتیسم در کودکان همواره با نزدیک بینی همراه باشد اما مرکز ملی چشم سنگاپور (SNEC) در این باره می گوید: (مشکل آستیگماتیسم همراه با نزدیک بینی در بین کودکان پیش دبستانی کاملا متداول است.)

دکتر چریل نگو خاطر نشان کرد که مراجعان وی برای معاینه و مشکلات چشمی از بین کودکان نسبت به سال های گذشته، افزایش 15 درصدی داشته است.

HPB که در سال 2002، 75000 کودک را مورد غربالگری چشمی قرار دادند به این نتیجه رسیدند حدود 65 درصد از کودکان 12 ساله دارای نزدیک بینی هستند.

علائم نمره چشم آستیگمات در کودکان چیست؟

علائمی که کودکان دارای آستیگماتیسم دارند، شامل موارد زیر است:

• شکایت های مکرر از سردرد
• شکایت از فشار چشم، به خصوص بعد از مطالعه
• تاری دید
• انحراف دید
• لوچ شدن و چپ شدن چشم
• بسته شدن مداوم چشم ها
• کج کردن سر یا چرخاندن آن برای دید بهتر
• برای خواندن، تماشای تلویزیون یا دیدن بهتر، یک چشم را می بندند
• حساسیت چشم در برابر نور

در صورتی که کودک شما هر یک از علائم بالا را دارد، او را برای معاینه دقیق چشم نزد چشم پزشک ببرید. با غربالگری بینایی کودکان، می توان آستیگماتیسم را تشخیص داد.

نمره چشم آستیگمات در کودکان چگونه ایجاد می شود؟

علت دقیق آن معمولاً ناشناخته است، اگرچه ژن هایی كه کودکان از والدین خود به ارث می برند، می توانند عامل ایجاد آستیگماتیسم باشند.

آستیگماتیسم در کودکان معمولاً از بدو تولد وجود دارد، اما ممکن است بعد از آسیب دیدگی چشم، جراحی یا به دلیل بیماری چشمی نیز ایجاد شود.

برخلاف باور عموم، آستیگماتیسم به دلیل خواندن در نور کم، استفاده از رایانه یا تماشای تلویزیون زیاد، ایجاد نمی شود.

برخی والدین استفاده از دستگاه های تلفن همراه را برای مشکلات بینایی مقصر می دانند. اگرچه این دلیل می تواند برای نزدیک بینی صادق باشد اما برای آستیگماتیسم که معمولاً در طول زندگی ماندگار است، درست نیست.

آستیگماتیسم می تواند به دلیل افتادگی پلک یا آسیب قرنیه، بدتر شود.

 نمره چشم آستیگمات در کودکان چگونه تشخیص داده می شود؟

یک متخصص چشم پزشک با معاینه چشم کودک می تواند آستیگماتیسم چشم او را تشخیص دهد.

چشم پزشک ممکن است برای اندازه گیری قدرت تمرکز چشم ها، آزمایشاتی به نام رتینوسکوپی (آزمایش انکسار یا بینایی، دستگاه شبکیه بین یا رتینوسکوپ (retinoscope) دستگاهی است که به وسیله آن می توان نیروی انکساری چشم را حتی بدون همکاری بیمار تعیین کرد. 

این کار در تعیین نمره عینک کودکان بسیار باارزش است.) را انجام دهد یا از دستگاه کراتومتر (کراتومتر که گاهی اوقات افتالمومتر نیز نامیده می شود، وسیله ایی است که متخصصان حفاظت از چشم برای اندازه گیری انحنا و بازتاب سطح قدامی قرنیه از آن استفاده می کنند.) 

یا دستگاه کراتوسکوپ (کراتوسکوپ یک ابزار چشمی مورد استفاده برای ارزیابی شکل قدامی سطح قرنیه است.) که نور را در چشم می تابانند و تحریف نور منعکس شده توسط قرنیه را اندازه گیری می کنند، استفاده کند.

اگر کودک 12 تا 48 ماه سن داشته باشد، باید غربالگری بینایی وی را با دستگاه فوتواسکرینر (photoscreener، این روش نوعی غربالگری بینایی برای کودکان است که از یک دوربین برای تصویربرداری از چشمان کودک استفاده می شود) یا هر وسیله ایی دیگر که بیشتر از 2 دیوپتر باشد، انجام داد. دیوپتر اندازه گیری قدرت لنز است که برای تصحیح دید کودک لازم است.

همچنین با غربالگری بینایی کودکان نیز می توان آستگیماتیسم را تشخیص داد. دستگاه های غربالگری بینایی کودکان مانند دستگاه iScreen Vision Screener 3000 برای نمایش خطاهای انکساری مانند آستیگماتیسم، نزدیک بینی و دوربینی و سایر مشکلات بینایی، طراحی شده اند. این نوع غربالگری بینایی به غربالگری دید آستیگماتیسم، تست بینایی آستیگماتیسم، غربالگری دید آستیگماتیسم در کودکان و تست بینایی آستیگماتیسم در کودکان گفته می شود.

خواندن نسخه نمره چشم آستیگمات در کودکان

قسمت Sphere (SPH)، این قسمت نشان دهنده قدرت لنز است که با دیوپتر (Diopters) اندازه گیری می شود. این عدد میزان تجویز شده برای اصلاح نزدیک بینی یا دوربینی است. اگر عددی که در این قسمت نوشته می شود، دارای علامت منفی (-) باشد، کودک شما نزدیک بین است و اگر دارای علامت مثبت (+) یا بدون علامت باشد، کودک شما دوربین است. اگر تصحیح کروی وجود نداشته باشد، در این قسمت 0.00 یا Plano (PL) نوشته می شود.

اگر چشم کودک شما آستیگماتیسم داشته باشد، مقادیر CYL و AXIS را برای هر دو چشم خواهد داشت.

ستون دوم نسخه یعنی CYL نشان دهنده قدرت لنزها برای اصلاح آستیگماتیسم است. اگر چیزی در این ستون نوشته نشود، مقدار 0 یا SPH نوشته می شود و این نشان می دهد که فرد آستیگماتیسم ندارد. در صورت وجود استیگماتیسم، در این ستون علامت منفی (-) یا مثبت (+) را مشاهده خواهید کرد.

عدد AXIS نشانه ی میزان زاویه قرار گرفتن استوانه بر روی لنزهای چشمی است. عدد AXIS بین 1 تا 180 خواهد بود. به عنوان مثال، اگر عدد AXIS کودک شما 180 باشد، با قرار دادن استوانه به صورت افقی روی لنز، آستیگماتیسم او اصلاح خواهد شد. در بیشتر نسخه ها این عدد نزدیک به 90 یا 180 است.

اگر نسخه چشم دارای عدد CYL باشد، باید دارای عدد AXIS نیز باشد. برعکس، اگر در قسمت CYL عددی وجود نداشته باشد، در قسمت AXIS نیز هیچ عددی نخواهد بود.

اگر در قسمت AXIS نسخه عددی نمی بینید اما در قسمت CYL، عدد وجود دارد، به چشم پزشک کودکتان مراجعه کنید زیرا این احتمال وجود دارد که خطایی اتفاق افتاده باشد.

آیا می توان نمره چشم آستیگمات در کودکان را اصلاح کرد؟

بله. آستیگماتیسم بسیار رایج است و معمولاً به راحتی درمان می شود. اما تعیین نمره چشم آستیگمات در کودکان چگونه است؟

آستیگماتیسم معمولاً با عینک های تجویز شده و لنزهای چشمی هلالی به طور صحیح قابل اصلاح است، اگرچه ممکن است استفاده از این موارد برای کودکان قبل از شروع مدرسه، ضروری نباشد. بعضی از کودکانی که فقط درجه کمی آستیگماتیسم دارند و نزدیک بینی و دوربینی ندارند اصلاً نیازی به لنزهای چشمی اصلاح کننده، ندارند.

اگر سطح جلوی قرنیه چشم دارای آستیگماتیسم، ناهموار باشد، لنزهای چشمی سخت می توانند به ایجاد یک سطح صاف و یکدست کمک کنند. لنزهای نرمال معمولی برای چشم های دارای آستیگماتیسم معمولا خیلی مناسب نیستند زیرا آن ها به سطح ناهموار قرنیه می چسبند، اما می توان از لنزهای نرم مخصوص به نام لنزهای چشمی هلالی استفاده کرد.

آستیگماتیسم به یک استوانه احتیاج دارد تا باعث افزایش انحنای بیشتر و قدرت تمرکز در یک محور نسبت به دیگری شود، تا بیمار تصاویر را تحریف شده نبیند.

لنزهای چشمی هلالی شبیه یک برش از یک استوانه هستند و برای بیماران با انحناهای مختلف قرنیه مناسب هستند. به دلیل شکل آن ها، لنزهای چشمی هلالی باید به راحتی به داخل چشم بروند و از لغزش آن ها جلوگیری شود. همچنین باید به طور صحیح در محور میانی چشم قرار گیرند تا یک خط دید واضح و تیز ایجاد کنند. 

لنزهای چشمی هلالی در انواع مختلفی وجود دارند که لنزهای نرم محبوب ترین آن ها هستند.

همچنین برای اصلاح آستیگماتیسم جراحی انکساری وجود دارد که قرنیه توسط لیزر، برش های کوچک یا ایمپلنت ها تغییر شکل می یابد اما این معمولاً فقط برای بزرگسالان مناسب است چون بعد از رشد کامل چشم امکان این جراحی وجود دارد پس برای کودکان مناسب نیست.

برای نمره چشم آستیگمات در کودکان یک چشم پزشک یا بینایی سنج با توجه به شیوه زندگی فرد می تواند بهترین روش اصلاح چشم آستیگمات را برای او انتخاب کند.

سخن آخر نمره چشم آستیگمات در کودکان

آستیگماتیسم اگر به درستی درمان نشود، می تواند منجر به مشکلات زیاد و حتی در مواردی باعث از بین رفتن بینایی شود.

آدری چیا (Audrey Chia) مشاور عالی ارشد مرکز ملی چشم پزشکی سنگاپور (SNEC) گفت: (اگر آستیگماتیسم زود درمان نشود، ممکن است منجر به ضعف بینایی دائمی در چشم مبتلا شود.)

آستیگماتیسم خفیف ممکن است اصلا نیازی به درمان نداشته باشد مگر اینکه مثلا کودک بخواهد برای مدت زمان طولانی از رایانه استفاده کند که در این صورت می تواند از عینک یا لنزهای مخصوص استفاده کند.

بیشتر کودکان با درجه ایی از آستیگماتیسم متولد می شوند اما فقط سطح متوسط تا زیاد آستیگماتیسم یعنی بیش از 150 درجه، نیاز به تصحیح دارد و این حدود 8 درصد از جمعیت را تحت تأثیر قرار می دهد.

طبق گفته پزشکان، بهتر است آستیگماتیسم قبل از اینکه سیستم بینایی کودک به طور کامل یعنی در هفت یا هشت سالگی شکل بگیرد، درمان شود.

یاپ تیونگ پنگ (Yap Tiong Peng) مشاور ارشد چشم پزشکی گروه چشم پزشکی ایگارد در سنگاپور گفت: (کودکان می توانند با کج کردن سر و لجبازی، با مشکلات بینایی کنار بیایند اما این به معنی این نیست که آنان قطعا دارای مشکلات بینایی نیستند.)

منابع مقاله نمره چشم آستیگمات در کودکان :

https://www.eyeconsultantsofpa.com/astigmatism-children/

https://www.moorfields.nhs.uk/content/childrens-astigmatism

https://www.healthhub.sg/live-healthy/1200/astigmatism-common-in-kids-with-vision-problems

https://www.iscreenvision.com/faqs/astigmatism/

https://www.zennioptical.com/blog/just-exactly-what-is-astigmatism/

https://www.payneglasses.com/knowledge-center/how-to-read-your-prescription?gclid=CjwKCAjwhOD0BRAQEiwAK7JHmG1Pp0GvKg6v62buH50_U-yf_343ztaNxyD0P1BdZBxPAig9hPmikBoCn3UQAvD_BwE

https://www.huntervision.com/blog/toric-contact-lenses-astigmatism